Polskie manuskrypty XVI-XVIIw.

Samouczek czytania starodruków

Aby moc zapoznać się z arcyciekawymi polskojęzycznymi starodrukami wystarczy tylko poświęcić kilka godzin aby opanować umiejętność szybkiego czytania starodruku.

Nie jest to trudne. Trzeba tylko nauczyć sić skutecznie rozróżniać litery starodruku i rozpoznawać znaczenie nieco starodawnych sformułowań.

W tym celu zestawiono kilka obrazków krótkich fragmentów starodruku z ich "tłumaczeniem" na współczesny alfabet. Uważne ich prześledzenie powinno wystarczyć do opanowania kroju starej czcionki.

Najstarsze istniejące abecadło polskie
(W nagłówku tekst: Nauka krótka ku czytaniu pisma polskiego)

abecadlo XVI w.

Rejestr kart abecadlowych
reprodukcja pochodzi ze zbiorów Działu Starych Druków Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu

Nowość: Gazeta Warszawska, 13 lipca 1793 (8 stron).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Gazeta Warszawska, 20 lipca 1793 (12 stron).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Gazeta Warszawska, 3 sierpnia 1793 (8 stron).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Kurier Warszawski, 10 luty 1831 (4 strony).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Kurier Warszawski, 5 maja 1831 (4 strony).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Goniec Krakowski, 12 października 1831 (4 strony).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Pamiętnik oblężenia Częstochowy 1655r. ks. Augustyna Kordeckiego, T.1, Paryż 1867 (64 stron).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Pamiętnik oblężenia Częstochowy 1655r. ks. Augustyna Kordeckiego, T.2, Paryż 1867 (60 stron).
© 2016 Jacek Gancarson

Nowość: Uniwersał pod Rokosz / Roku 1608, 9 czerwca 1608 (po polsku, 4 strony w formacie pdf).
Uwaga: Dokument niepublikowany w Volumina Constitutionum. OCR i opracowanie graficzne © 2012 Jacek Gancarson


Fragment przedmowy do Peregrynacji K.J. Radziwiłła 1

czcionka 1

Przedmowa

S.Dublin
in Edep.
Hierosol.
lib. 1.

Jakie jej łzy, jakie wzdychania, jakie tu żałości były? Podobnie/
skutki i insi czuli, którzy Paulę naśladowali. Piszą o jednym: że/
gdy na góre Oliwną uczcić Chrystusa do Nieba wstępującego ślepy/
przyszedł, taką sie gorącością ducha rospalił, iż padszy na ziemię, onę
ustawicznie całował, i gęstymi łzami polewał, aż w onych łkaniach i
wzdychaniach z ciałem się rozstał. Tych powodę a nie z mniejszym

Komentarz: Proszę zwrócić uwagę na formę liter d, s, z, ż oraz głoski sz. Także głoski i, j oraz y są stosowane zamiennie do obecnej pisowni.

Czcionka 2

SUMMA KROTKA CZTERECH
Listów tey Peregrynacyey.

LISTU PIERWSZEGO.

Oznajmuję Przyjacielowi swojemu pierwszym li-/
stem, naprzód, co za przyczyny były, z których/
mu tak daleka droga przypadła, o czym szeroko/
i bardzo pięknie dyszkutuje. Ukazuie przy tym/
dziwne i rozmaite trudności y przeszkody, które statecznie/
zwyciężył, a zwłaszcza gdy na woynie Moskiewskiey pod/
Połockiem kulą w głowę był obrażony, kiedy tym sie ry-/
chlej od onych zabaw Króla doczesnego, do służby Kró-/
la wiecznego, i wykonania ślubowanej drogi Jerozolim-/
skiej pochutnił(???). Pochwaliła mu to Stolica Apostolska

Komentarz: Proszę zwrócić uwagę na formę liter d, k, t, M oraz głosek cz i rz. Także tu głoski i, j oraz y są stosowane zamiennie do obecnej pisowni.

Peregrynacja Mikołaja Kszysztofa Radziwiłła do Ziemi Świętej, 1582-1584 (360 stron)

Przedmowa do Króla o zbiorze praw Rzeczypospolitej, 1600. (4 strony)

Konstytucja sejmu 1607

C O N S T I T U C I E
Seymu walnego Koronnego, w Warszawie,
Roku Pańskiego 1607.
ZYGMUNT TRZECI z Bożej łaski Król Polski, Wielkie
Książe Litewskie, Ruskie, Pruskie, Mazowieckie, Zmodzkie, Inflan-
ckie, Etc. a Szwedzki, Gotcki, Wandalski, Dziedziczny Król.

Wszem wobec i każdemu z osobna, komu co
wiedzieć należy teraz y na potomne czasy, oznaymuie-
my. iż gdy stanu Szlacheckiego ludzie ze wszech prawie
Państw Korony tey y wielkiego Księstwa Litewskie-
go, postrzegając wolności y Praw swych przez Nas
poprzysiężonych, aby całe y nienaruszone były, ieśliby
które kiedy z kolei wyszły, aby w swą klubę wprawio-
ne, a drugie zaś co dotąd in usu nie są, aby do exequucyey nieodwłocznie
przywiedzione były, w zatrwożeniu y zgromadzeniu wielkim, uymuiąc się
za wolnością pospolitą, na którey całość wszytkiey Rzeczypospolitey zawi-
sła, pilno a gorocą u Nas instancye czynili, abysmy żądości ich u siebie miey-
sce dali.

Nowość! Uniwersał króla Zygmunta III Wazy przeciw Rokoszowi, Kraków, 9 czerwca 1608, po polsku (4 strony, format pdf, Wszelkie prawa zastrzeżone ©2011 Jacek Gancarson) Uwaga: Uniwersał ostatnio opublikowany w roku 1620.

Uchwały i Ustawa Podatkowa Sejmu Walnego Warszawskiego 1607. (60 stron)